W celu ochrony przed skutkami kryzysu energetycznego w 2022 roku rząd polski podjął decyzję o wprowadzeniu tzw. Rządowej Tarczy Energetycznej, która ma na celu zabezpieczenie konsumentów przed nadmiernymi podwyżkami cen energii, oraz zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa dostaw energii. Tarcza ma również na celu ochronę interesów producentów energii, którzy zmagają się z rosnącymi kosztami produkcji.
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej TERMOWAD Sp. z o.o. w związku z narzuconymi regulacjami, zobowiązane jest stosować od 1 października 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku mechanizmy osłonowe wobec uprawnionych odbiorców ciepła tj.:
- gospodarstw domowych,
- podmiotów wrażliwych (szpitali, żłobków, placówek przedszkolnych, szkół, domów pomocy społecznej i innych instytucji użyteczności publicznej itp.),
- wspólnot mieszkaniowych i spółdzielni mieszkaniowych,
- innych podmiotów, które są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia dostaw ciepła do lokali mieszkalnych i lokali instytucji użyteczności publicznej.
Część podmiotów zobowiązana została w celu uzyskania wsparcia do złożenia oświadczenia do przedsiębiorstwa ciepłowniczego.
Regulacje w tym zakresie zawarte są w:
- Ustawie z dnia 15 września 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw,
- Ustawie z dnia 8 lutego 2023 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw,
- Rozporządzeniach Ministra Klimatu i Środowiska.
PEC TERMOWAD w celu dostosowania się do przepisów pierwszej ustawy ograniczającej wzrost cen ciepła obliczył tzw. średnią cenę wytwarzania ciepła i średnią cenę wytwarzania ciepła z rekompensatą dla systemu ciepłowniczego, obejmującego grupy taryfowe M1, M2 i M3, a następnie porównał ze sobą wysokość tych cen. Średnia cena wytwarzania ciepła z rekompensatą ustalona przez ustawodawcę jako maksymalna, którą można stosować w rozliczeniach z odbiorcami wyniosła 105,33 zł/GJ i była niższa od średniej ceny wytwarzania ciepła. W związku z tym ceny jednostkowe wytwarzania za ciepło, moc cieplną i nośnik zostały obniżone dla odbiorców chronionych. Ponieważ ceny i stawki opłat za usługi przesyłowe stałe i zmienne nie zostały objęte początkowo systemem wsparcia, stosowane były zgodnie z obowiązująca taryfą dla ciepła.
Od marca do grudnia 2023 roku obowiązuje nowy system wsparcia, dotyczący tzw. maksymalnej ceny dostawy ciepła. 23 lutego 2023 roku Prezes URE opublikował informację, w której wskazane zostały maksymalne ceny i stawki opłat składające się na tzw. maksymalną cenę dostawy ciepła. Są to ceny i stawki opłat stosowane przez przedsiębiorstwa ciepłownicze w dniu 30 września 2022 roku, powiększone o 40%. Nowy mechanizm w odróżnieniu od pierwotnego zakłada również maksymalne ceny i stawki opłat za usługi przesyłowe stałe i zmienne.
PEC TERMOWAD nie może stosować od 01 października 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi cen i stawek opłat za ciepło wyższych od maksymalnych cen i stawek opłat opublikowanych przez Prezesa URE.
Przedsiębiorstwo stosuje więc wobec odbiorców uprawnionych najniższe możliwe ceny zgodnie z założeniami Rządowej Tarczy Energetycznej. Na mocy ustawy z lutego 2023 roku dokonano porównania cen dostawy ciepła wynikającej z taryfy dla ciepła, maksymalnej ceny dostawy ciepła wynikającej z informacji Prezesa URE i średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą, powiększonej o średnią stawkę opłat za usługi przesyłowe w tym systemie ciepłowniczym. W wyniku porównania okazało się, że najkorzystniejszą dla odbiorców uprawnionych jest średnia cena wytwarzania ciepła z rekompensatą, powiększona o średnią stawkę opłat za usługi przesyłowe. Dlatego wobec podmiotów chronionych do 31 grudnia 2023 roku stosowane będą w dalszym ciągu ceny i stawki opłat wynikające ze średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą, oraz ceny i stawki opłat przesyłowych stałych i zmiennych wynikające ze stosowanej taryfy dla ciepła. W przypadku zatwierdzenia nowej taryfy może się to zmienić, gdyż będzie trzeba ponownie porównać ceny i zastosować wobec beneficjentów najkorzystniejsze rozwiązanie. Wyliczone ceny dostawy ciepła prezentuje poniższy wykres.
Kryzys na rynku węgla w 2022 roku spowodował, że PEC TERMOWAD musiał zakupić paliwo węglowe po znacznie wyższych cenach niż w poprzednich latach. Jak widać na poniższym wykresie już w kwietniu 2022 roku zaczął się drastyczny, skokowy wzrost cen kupowanego przez spółkę miału węglowego, który został uwzględniony dopiero w taryfie zatwierdzonej w sierpniu 2022 roku. Niestety jeszcze w tym samym miesiącu nastąpił najwyższy wzrost ceny zakupu paliwa węglowego (wzrost o 98% w stosunku do poprzedniej ceny z kwietnia i o 432% w stosunku do ceny ze stycznia). Odbiorcy ciepła mogli odczuć wzrost cen miału węglowego dopiero kilka miesięcy później, w rozliczeniu za styczeń 2023 roku, po zatwierdzeniu zmiany taryfy uwzględniającej wysokie ceny węgla. Większość z nich jednak nie odczuła dotkliwie z tego powodu zmian w rachunkach dzięki dalszemu stosowaniu przez PEC TERMOWAD wobec uprawnionych odbiorców ciepła mechanizmów ochronnych wynikających z ustawy o rekompensatach.
W celu wyjaśnienia wzrostu kosztów ciepła dla beneficjentów wsparcia rządowego przeprowadzono analizę różnic w cenach za ciepło z rekompensatą na przełomie 2022 i 2023 roku.
Różnica uśrednionej ceny jednoskładnikowej netto dla odbiorców uprawnionych grup taryfowych M1, M2 i M3 między grudniem 2022 roku, a styczniem 2023 roku wyniosła 6%. Jak widać na poniższym wykresie zmiana taryfy w styczniu 2023 roku dzięki zastosowaniu systemu rekompensat nie spowodowała drastycznych podwyżek cen netto dostawy ciepła w poszczególnych grupach taryfowych.
Różnica uśrednionej ceny jednoskładnikowej brutto dla odbiorców uprawnionych grup taryfowych M1, M2 i M3 między grudniem 2022 roku, a styczniem 2023 roku wyniosła 24%. Na poniższym wykresie wyraźnie widać wzrost cen brutto w styczniu 2023 roku, którego przyczyną jest podwyższenie stawki VAT na dostawy ciepła z 5% na 23%. Wzrost kosztów ciepła wynikający z zastosowania wyższej stawki VAT nie jest zależny od spółki ciepłowniczej, a od przepisów prawa do którego musi się dostosować.
Reasumując zmiana taryfy dla ciepła w styczniu 2023 r., spowodowana drastycznym wzrostem cen miału węglowego, będącego głównym źródłem wytwarzania ciepła PEC TERMOWAD nie wpłynęła znacznie na wzrost kosztów ogrzewania odbiorców chronionych, dzięki zastosowaniu mechanizmów Rządowej Tarczy Energetycznej. O wiele znaczniejszy wpływ na wyższe rachunki za ogrzewanie ma podniesienie stawki VAT za dostawy ciepła w styczniu 2023 roku.
PEC TERMOWAD mimo trudności wynikających z kryzysu energetycznego podejmuje działania mające na celu ograniczenie wzrostu kosztów ogrzewania dla odbiorców ciepła. Kluczowym czynnikiem decydującym o kształtowaniu się cen za dostawy ciepła w latach 2022-2023 była cena miału węglowego, dlatego cała branża ciepłownicza oparta na nim oczekuje na spadek i stabilizację jego cen, by rachunki za ciepło ustabilizowały się na zadowalającym dla odbiorców ciepła poziomie.
