Rok 2022 był inny niż wszystkie poprzednie lata i doświadczył całą branżę energetyczną jak żaden inny. Wydarzenia mijającego roku nie miały precedensu. Już jesienią roku 2021, na skutek informacji o zbliżającym się konflikcie zbrojnym za naszą wschodnią granicą, zostały zapoczątkowane gwałtowne wzrosty cen w zakresie energii elektrycznej, gazu i węgla. Dla przykładu w końcówce roku 2021 cena gazu sięgała wartości 900 zł/MWh, a jeszcze chwilę wcześniej była na poziomie 100 zł/MWh.

Rozpoczęta 24.02.2022 wojna stała się przyczyną niespotykanych wzrostów wszystkich surowców energetycznych w tym węgla. Wprowadzone embargo na dostawę rosyjskiego węgla znacząco zachwiało łańcuchem jego dostaw. Mieliśmy więc do czynienia z dwoma zjawiskami:

1. Brak dostatecznej ilości węgla (zwłaszcza węgla niskozasiarczonego) na rynku,
2. Warunki handlowe zakupu węgla, a w szczególności niebotyczna cena i bardzo krótki okres płatności związany z wysoką inflacją.

Aby unormować sytuację na rynku energii elektrycznej wprowadzono Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 27.09.2022r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, co ustabilizowało ceny energii elektrycznej na poziomie  600-700 zł/MWh.

W przypadku ciepłownictwa wprowadzono również działania mające na celu ochronę klienta końcowego przed drastycznym wzrostem cen. Głównym kosztem ciepłownictwa jest paliwo. Chcąc ochronić odbiorców, rząd wprowadził ustawę z dnia 15.09.2022r. o szczegółowych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, czyli tzw. ustawę o rekompensatach. Wyznacza ona w zależności od rodzaju instalacji, rodzaju spalanego paliwa, pułapy cenowe dla ceny wytwarzanego ciepła. Cała branża ciepłownicza funkcjonuje na bardzo wysokich poziomach cenowych, co generuje ryzyko, że zostanie zakłócony mechanizm windykacji płatności, co spowoduje bardzo poważne perturbacje w działalności firm odpowiedzialnych za generacje i dystrybucje ciepła.

Więcej o systemie rekompensat przeczytacie Państwo w poniższych artykułach:

1. Ciepło z rekompensatą – Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej TERMOWAD Sp. z o.o. w Wadowicach – Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej TERMOWAD Sp. z o.o. w Wadowicach
2. Ceny dostarczanego ciepła dla odbiorców uprawnionych do korzystania z systemu rekompensat obowiązujące od dnia 1 marca do 31 grudnia 2023 r. – Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej TERMOWAD Sp. z o.o. w Wadowicach – Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej TERMOWAD Sp. z o.o. w Wadowicach

Rynek ciepła systemowego jest regulowany przez URE. Decyzje regulatora dzisiaj oznaczają bardzo często „być albo nie być” dla przedsiębiorstw ciepłowniczych. Dynamika zatwierdzania taryf i zmian do nich musi być znacznie zwiększona. Od niej bowiem zależy zachowanie płynności finansowej i związane z nią zabezpieczenie ciągłości produkcji w zakresie dostaw paliw. To te właśnie kwestie były w końcówce roku 2022 i będą na początku roku 2023 najważniejsze w branży ciepłowniczej.

Bieżące wysiłki branży ciepłowniczej skupiają się na przetrwaniu trwającego sezonu grzewczego. Ciągle jednak aktualne jest pytanie: a co z przyszłością?  Transformacja energetyczna staje się koniecznością. Wysokie ceny paliw, ich ograniczona dostępność, koszty opłat środowiskowych, w tym opłaty za emisje CO2,  nakazują szukać przyszłych rozwiązań w technologiach uniezależnionych od paliw kopalnych. Taki kierunek jest preferowany i wspomagany przez fundusze pomocowe, zarówno krajowe jak i europejskie. Bardzo duży nacisk będzie położony na oszczędzanie energii w tym ograniczaniu strat przesyłowych.

Wszystkie wyżej wymienione aspekty działalności sektora ciepłowniczego wystąpiły w roku 2022 w PEC TERMOWAD w Wadowicach. Ceny węgla (miału energetycznego) w ciągu roku wzrosły ponad 5-krotnie, a termin płatności został skrócony z 150 dni do 30. Również ceny gazu wykorzystywanego do produkcji ciepła na cele ciepłej wody użytkowej w okresie letnim (przerwy technologicznej) w lokalnych kotłowniach gazowych przy ul. Lwowskiej, Bałysa oraz Niwy wzrosły w stosunku do roku 2021 ponad 7-krotnie.

W przypadku energii elektrycznej PEC TERMOWAD podpisał umowę długoterminową ważną do końca 2024 roku  na dostawę energii elektrycznej z firmą TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. Umowa zawiera ceny energii elektrycznej obowiązujące w poszczególnych latach 2022,2023,2024. Ceny te nie przekraczają 500 zł/MWh.

W związku z powyższymi podwyżkami cen paliw i energii elektrycznej PEC TERMOWAD starał się natychmiast reagować przygotowując korektę taryfy na dostarczane ciepło. Niestety okres oczekiwania na zatwierdzenie przez URE proponowanych zmian był zbyt długi i w zasadniczy sposób przyczynił się do powstania dużej straty finansowej na koniec roku 2022, jak również znacznie utrudnił proces nabywania paliwa koniecznego do zapewnienia ciągłości produkcji ciepła.

Po dokładnej analizie przebiegu taryfikacji przez URE, w konfrontacji z dynamiką zmiany cen węgla, oszacowano straty z tytułu opóźnień w zmianie taryfy na poziomie ponad 2 mln zł.  Dla zapewnienia ciągłości dostaw paliwa, po dramatycznych zmianach zarówno cen jak i warunków płatności, PEC TERMOWAD uzyskał od UM Wadowice pożyczkę nieoprocentowaną w wysokości 3 000 000 zł.

Podsumowując, opisane wyżej sytuacje jasno ukazują, z jak trudną sytuacją mierzyła się spółka TERMOWAD w roku 2022.

Kryzys energetyczny, który ciągle  trwa, spowodował znaczne wzrosty cen energii w każdej jej postaci (energii pierwotnej, energii elektrycznej, ciepła). W szczególny sposób doświadczył małe ciepłownie miejskie, które są bardzo wrażliwe na turbulencje na rynkach paliw. Nasze wszystkie działania są ukierunkowane na zapewnieniu naszym klientom bezpiecznego niezawodnego i możliwie najtańszego ciepła. Tego nie da się osiągnąć w krótkim okresie czasu. Musimy zmierzać do przebudowy naszego systemu w zakresie wytwarzania i dystrybucji ciepła, o czym będziemy pisać w kolejnych artykułach.